طرح های کالبدی شهرها یکی از مهمترین اسناد در زمینه هدایت و توسعه شهرها می باشد که مسیر توسعه کالبدی شهر را تعیین می نماید.  این طرح ها با پیش بینی های جمعیتی در افق های 10 تا 15 ساله نقشه کاربری اراضی شهری را در افق طرح ارائه می نمایند. در کشور ما این طرح ها در قالب های مختلفی تهیه و تدوین می گردید. طرح های جامع- تفصیلی که برای شهرهای زیر 25000 نفر تهیه می شد و در طی دولت نهم و دهم رایج گردید یک نمونه از این طرح ها بود که البته اکنون به جای خود را به  طرح های هادی شهری داده است.  

بر اساس اخبار منتشر شده در سایت اداره کل راه  شهرسازی استان قزوین (به نقل از مدیر شهرسازی و معماری اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین) در هفتمین نشست کارگروه امور زیربنایی و شهرسازی طرح جامع – تفصیلی شهر آوج با مساحت 177.4 هکتار و  جمعیت 7549 نفر جمعیت برای افق 1405 تصویب گردید. (با تراکم ناخالص پیشنهادی 42 نفر در هکتار) که البته این طرح باید مصوبه شورای برنامه ریزی و توسعه استان و شورایعالی شهرسازی و معماری را نیز اخذ کند تا به مرحله ابلاغ برسد.

جهت مقایسه طرح های تهیه شده دو شهر آوج و آبگرم، اطلاعات مربوط به جمعیت و مساحت طرح جامع- تفصیلی  شهر آبگرم نیز در زیر آمده است:

طرح جامع تفصيلي شهر آبگرم براساس جمعيت پيش بيني شده براي شهر تا پايان دوره طرح (1400)، معادل 8160 نفر در محدوده اي به وسعت 120 هكتار (با تراكم ناخالص پيشنهادي68 نفر در هكتار) تهيه و ابلاغ شده است.

اولین نکته قابل توجه در این مقایسه جمعیت افق طرح دو شهر می باشد، علی رغم اینکه افق طرح شهر آبگرم 5 سال زودتر به پایان می رسد جمعیت آن در حدود 611 نفر بیشتر از شهر آوج پیش بینی گردیده است. نکته قابل تامل دیگر مساحت طرح ها در افق می باشد. برای شهر آوج در افق طرح مساحتی برابر با 177.4 هکتار در نظر گرفته شده که سرانه شهری آن برابر با 235 متر مربع برای هر نفر است در صورتی که سرانه شهری برای طرح شهر آبگرم در افق برابر با 147 متر مربع برای هر نفر است. بر اساس مصوبه ها و بخشنامه های موجود سرانه شهری برای شهرهای زیر 50 هزار نفر در مراکز شهرستان حداکثر 106.95 متر مربع و در سایر شهرها حداکثر 104.95 متر مربع برای هر نفر می باشد. البته این سرانه ها در صورتی که شهر نقش و عملکرد خاصی داشته باشد قابل تغییر است که این امر در خصوص شهر آبگرم صدق می کند (یعنی عملکرد گردشگری و مرکزیت به عنوان بازار روستاهای منطقه) ولی در خصوص شهر آوج که فاقد نقش و عملکرد خاص بوده و در آینده نیز با توجه به موقعیت و جایگاه نقش قابل توجهی برای آن قابل تعریف نیست در نظر گرفتن سرانه شهری معادل 235 متر مربع برای هر نفر از ساکنین آینده آن جای سوال دارد.............

در این پست یک ویدئو کلیپ زیبا  از آقای اکبر غلامی تحت عنوان "شاهسون ائلی" جهت دانلود دوستان می گذارم. آهنگ این ویدئو کلیپ برگرفته از یک آهنگ ترکیه ای می باشد.

لینک دانلود:

http://uplod.ir/xilmrmnyq2hl/▶_Afşar_Türkü,_Şahsevən_eli,_Həmədan_(شاهسئون_ائلی_-.mp4.htm

 در حقیقت لهجه ای از زبان ترکی آذربایجانی است. تفاوت زبان ترکی آذربایجانی معیار و لهجه شاهسونی در نحوه تلفظ و کتابت برخی کلمات، اصطلاحات و افعال است.

زبان ترکی شاهسونی یکی از زبان های ترکی است. این زبان از شاخه ی اغوز از زبان های آلتائیک است. این زبان شباهت های به ترکی همدانی، ترکی آذربایجانی، ترکی قشقائی، ترکی افشار و حتی ترکی استانبولی دارد که متکلمین آنها میتوانند به راحتی زبان ترکی شاهسونی را متوجه شوند. زبان ترکی شاهسونی اشتراکات بسیار زیادی با ترکمانی (ترکی ترکمانان عراق) دارد علی‌الخصوص در شناسه ها که یکی از لهجه های ترکمانی همان شناسه های ترکی شاهسونی را داراست.

زبان ترکی شاهسونی دارای دو لهجه است، لهجه ی ایلی و لهجه ی روستایی. لازم به تذکر است که ایلات شاهسون دارای چندین ایل است و همه ایل ها به این دو لهجه سخن نمی‌گویند و برخی از ایل ها مثل ایل مغانلو و ایل اینانلو، به ترکی آذربایجانی سخن میگویند.

زبان ترکی شاهسونی دارای ویژگی های خاصی است. یکی از اینویژگی ها تغییر حروفی که کنار هم قرار میگیرند است. یعنی بعضی از حروف اگر کنار هم قرار بگیرند تغییر میکنند.

اصلی و کرم‌ یک داستان عاشیقی است که روایت‌های گوناگون از آن در فرهنگ و ادبیات کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، روسیه، گرجستان، ترکیه و برخی کشورهای آسیای میانه رواج دارد، در اوایل سدهٔ دهم قمری‌/ شانزدهم میلادی به وجود آمده و از همین زمان به بعد در میان مردم ایران، قفقاز، آسیای میانه و آسیای صغیر رواج یافته‌است. کرم‌ عاشق دختری ارمنی می‌شود. اقوام دختر در مخالفت با این عشق فرامذهبی مهاجرت می‌کنند. کرم ۱۱ سال به دنبال اصلی می‌گردد. دست آخر، هنگامی که دو عاشق به هم میرساند، کرم تحت تاثیر طلسم پدر اصلی آتش می‌گیرد. آواز یانیخ کرم که فلبداهه توسط اصلی خوانده می‌شود یکی از ارکان هنر عاشیقی است.

پژوهشگران بر این باورند که خاستگاه اصلی این افسانه آذربایجان بوده‌است. برخی دیگر معتقدند اصلی (معشوق‌) و کرم (عاشق‌)، قهرمانان داستان، در اواخر سده دهم قمری‌/شانزدهم میلادی می‌زیسته‌اند و این داستان در حدود یک قرن پس از آنها شکل گرفته‌است. در بیشتر روایات قفقاز، خاستگاه افسانهٔ اصلی و کرم شهر گنجه یاد شده است. چون در زمان حکومت صفویه این داستان شکل گرفته و چون تبریز در دوران صفویه پایتخت ایران بوده و بعد اصفهان به پایتختی برگزیده شده است بنابر این اساس داستان نیز از آذربایجان و تبریز شکل گرفته و توسط نقالان حکومتی همزمان با انتقال پایتخت به اصفهان، به این شهر منتقل میشود.

بانارلی، پژوهشگر معاصر ترک، می‌گوید اساس این داستان از شعرهای سراینده و نوازندهٔ آوازخوانی به نام کرم دربارهٔ زندگی خود او بوده و به مرور زمان به صورت افسانه‌ای رواج یافته‌است. همچنین به روایت دیگری کرم پسر عنقال‌بیک بوده‌است و در روایت ترکمنی که قرائن و شواهد نزدیکی واقعیت دارد، حوادث داستان در محله قاراملیک یا قره ملیک تبریز روی داده‌است، که به گفته اهالی باغ منتسب به قاراملیک پدر اصلی، گوللو باغ هنوز در این منطقه پابرجا میباشد.

هرچند که این افسانه در میان مردم مناطق مختلف از جمله ترکمن‌ها، ترک‌ها، آذربایجانی‌ها، ازبک‌ها، ارمنی‌ها و قزاق‌ها به صورت‌های گوناگون نقل می‌شود، در تمامی آنها مایهٔ اصلی داستان و قهرمانان آن یکی است. در متن داستان اصلی و کرم، نظم و نثر در هم آمیخته‌است. «عاشیق‌ها» هنگام نقل داستان، قسمت‌های منظوم را همراه ساز به آواز می‌خوانند. سروده‌هایی از این داستان در برخی از جُنگ‌ها و مجموعه‌های خطی مضبوط است و روایاتی از آن نیز به چاپ سنگی انتشار یافته‌است. پس از ترویج چاپ سربی در دوران حکومت عثمانی، نخستین متن بازنویسی شدهٔ اصلی و کرم توسط احمد راسم (۱۳۵۱ ق / ۱۹۳۲ م) آمادهٔ چاپ شد.

هنرمندان کشورهای مختلف براساس افسانه اصلی و کرم که در میان اقوام مختلف به صورت نماد و تمثیل عشق پاک درآمده‌است، منظومه‌ها، داستان‌ها و نمایشنامه‌های بسیاری ساخته و پرداخته‌اند. ناظم حکمت، شاعر معاصر ترک با الهام از این داستان منظومهٔ کرم گیبی را سروده‌است و خاچاطور آبوویان (۱۲۶۴ ق / ۱۸۴۸ م) نویسنده ارمنی داستان «دختر ترک» و نریمان نریمانف داستان«بهادر و سونا» را براساس آن نوشته‌اند. یکی از معروف‌ترین آثاری که براساس این افسانه پدید آمده، اپرای اصلی و کرم است که در ۱۹۱۲م توسط عزیر حاجی بیگوف (۱۳۰۳ ۱۳۶۷ ق / ۱۸۸۵ ۱۹۴۸ م) موسیقیدان و آهنگساز مشهور آذربایجانی تصنیف شده و شهرت جهانی پیدا کرده‌است.

به هرحال آسلی و کرم از داستان‌های مشهور ترکها بخصوص آذربایجانیها است و جایگاهی بخصوص در ادبیات شفاهی ترکی آذربایجانی دارد. آسلی همان مریم نام دختری مسیحی آلبانی تبار، معشوقهٔ کرم عاشق مسلمان داستان است که قاراملیک پدر مریم مانع این عشق می‌شود.

چند روز پیش مطلبی تو وبلاگ آوج نیوز دیدم تحت عنوان " جمعیت آوج و آبگرم" که نویسنده وبلاگ اومده بود یه مقایسه ای بین جمعیت بخش آوج و آبگرم انجام داده بود و نتیجه گیری کرده بود که آوج با توجه به جمعیت زیاد بخش باید شهرستان می شد من یه کامنتی روی این مطلب به شرح زیر گذاشتم:

"با سلام خدمت دوستان عزیز. با عرض تشکر از مدیر سایت بابت مطلب خوبشون. باید خدمتتون عرض کنم که مشکل بین آوج و آبگرم در مرکزیت شهرستان هست. حالا جمعیت بخش آوج زیاد بوده و باید مرکزیت به این شهر داده بشه درست نیست. بر اساس ماده 12 قانون تقسیمات کشوری ((چنانچه در محدوده شهرستان بيش از يك شهر وجود داشته باشد آن شهري كه مركز يكي از بخش‌هاي متشكله بوده و از نظر موقعيت طبيعي و شرايط سياسي، اجتماعي و همچنين از لحاظ مسائل اقتصادي ارتباطات و قابليت توسعه و جذب از اهيمت بيشتري برخوردار بوده و مناسبترين كانون شناخته شود به عنوان مركز آن شهرستان تعيين و انتخاب خواهد شد)) حالا قضاوت با شما. کدامیک از این شهرها شرایط مذکور رو دارند؟"

و جواب دوست عزیز وبلاگ نویس فرهیخته آوجی این بود:

پاسخ:دليل اينكه آوج به اين وضع افتاده مسوولين هستند.درضمن ديگه آوج مركز شهرستانه و كاري نميشه كرد و شما مردم آبگرم خودتونو تابع قانون مي دونيد بهتره ديگه قبول كنيد و كاري نميشه كرد.و البته بايد بگيم كه موضوع شهرستان شدن آوج از سال1378 مطرح شده زماني كه استاندار تهران اين موضوع را پيشنهاد كرد. در آن زمان آبگرم جزء دهستان هاي آوج به حساب ميومد تا اين كه در سال 1380 شهر شد.

نمی دونم چی بگم. آوجی ها همینن دیگه. وقتی با دلیل بهشون ثابت کنید جواب سربالا می دن.

روستای یاستی بلاغ بر اساس طبقه بندی های اقلیمی صورت گرفته در پهنه اقلیمی نیمه خشک قرار دارد. میانگین بارش سالیانه در این روستا در طی دوره های طولانی در حدود 300 میلی متر و میانگین درجه حرارت سالیانه 10 تا 12 درجه سانتی گراد می باشد. بنابراین یکی از مسائل حیاتی در این روستا به مانند روستاهای دیگر مناطق خشک و نیمه خشک تامین آب برای مصارف خانگی و کشاورزی بوده است. همانطور که در پست های قبلی نیز اشاره شد چشمه های متعددی در این روستا و اطراف آن وجود دارند. این چشمه ها و البته در برخی مواقع قنات ها پایه و اساس شکل گیری نظام استقرار در روستای بوده است. به گونه ای که شکل گیری بافت روستای یاستی بلاغ بر اساس قناتی بوده که روستاییان نام ( کد بولاغی یا چشمه روستا) را بر این قنات نهاده اند. طول این قنات بسیار کم و در حدود 100 تا 200 متر بوده و آبدهی آن در طی سالهای اخیر به دلیل خشکسالی ها به شدت کم شده است البته عدم رسیدگی به این قنات و لایروبی نکردن مسیر و چاههای آن از دیگر عوامل کاهش آب آن بوده است. در گذشته از آب این قنات برای مصارف خانگی (جهت شرب و شستشوی لباس و ظروف) استفاده می شد ولی با گذشت زمان و اجرای لوله کشی و همچنین حفر چاه در منازل از دهه 70 به بعد آب این قنات دیگر جهت مصارف خانگی استفاده نمی شد و برای زراعت و باغداری استفاده می گردید.

برای استفاده از آب چشمه ها و قنات ها در روستای یاستی بلاغ، ابتدا آب خارج شده از مظهر وارد یک محوطه برکه مانند که در روستا به آن (گول) می گویند، می شد و سپس این آب ذخیره شده بر اساس میزان زمین و باغ به هر کشاورز اختصاص می یافت. نام این برکه های دست ساز توسط روستاییان نیز برگرفته از نام چشمه یا قناتی بود که توسط آن تغذیه می شد به عنوان مثال در خصوص "کد بولاغی" اصطلاح "کد گولی" برای برکه مصنوعی بکار می رفت.

تاثیرات این برکه های مصنوعی که توسط روستاییان برای استفاده از آب جهت امور کشاورزی بوده تاثیرات خیلی مثبتی نیز بر اکوسیستم و محیط زیست مناطق اطراف روستا داشت زیرا این برکه ها علاوه بر ایجاد یک زیست بوم کوچک در اطراف خود در حفظ و نگهداری حیات وحش این مناطق نیز ایفای نقش می کرد. امروزه در اثر خشکسالی های پی در پی، برداشت بی رویه از منابع آبهای زیرزمینی با حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق، مهاجرت روستاییان به شهرهای اطراف و عوامل دیگرآب  این منابع یا خشک شده و یا به شدت کم شده است و به همین دلیل علاوه بر تاثیرات منفی بر بخش کشاورزی بر محیط زیست منطقه نیز تاثیر منفی گذاشته است.

از مهمترین چشمه ها و قنات ها و برکه های مربوط به آنها که در روستا و اطراف آن قرار دارند می توان به موارد زیر اشاره داشت:

شکر گولی ( به خاطر آب شیرین و گوارای آن نام شکر بر این چشمه نهاده اند)

کهریز گولی (قناتی است که در حدود 200 تا 300 متر طول دارد)

خرابه گولی (قناتی که در حدود 200 تا 300 متر طول دارد)

عاباس گولی ( احتمالا از نام اولین شخصی که احیاگر آن بوده گرفته شده)

آت اولن ( به معنای محل مرگ اسب می باشد)

فتحلی گولی( احتمالا از نام اولین شخصی که احیاگر آن بوده گرفته شده)

( اعداد استفاده شده در این نوشتار  به دلیل نبود اسناد و مدارک قابل استناد حدودی است و ممکن است با واقعیت فاصله زیادی داشته باشد، اگر از دوستان مراجعه کننده کسی در این زمینه اطلاعاتی دارد لطفا در بخش نطرات ما را یاری فرماید)

در این پست به معرفی کتابی در خصوص شاهسونهای بغدادی (همانطور که در پستهای قبلی اشاره شده از نظر فرهنگی و زبانی مردم روستای یاستی بلاغ اشتراکات فراوانی با شاهسونهای بغدادی دارند) پرداخته شده است.

شاهسون . [ س َ وَ ] (اِخ ) در ترکی یعنی شاه پرست و شاه دوست . مرکب : از شاه فارسی و «سون » ترکی . و این نام را شاه عباس بر فوجی از سپاهیان گذاشت که خاصه ٔ خود بود و فرمان داد هر ایلی که خواهد نام خود را برداشته باین ایل تازه درآید و این نام بر خود نهد و با آنها در بهره ٔ عنایات شاهی شریک باشد. گویند در همان روز اولی که این حکم را کرد ده هزار نفر در آن داخل شدند.(ناظم الاطباء). نام عده ای از قبایل ترک ساکن ایران است که اکنون باید آنها را ترک نامید. معنی این کلمه دوستداران شاه است . شاه عباس اول پس از تسلط بر قبایل ترک عده ای از قبایل مختلف ترک را دعوت کرد که در گروه جدیدی شرکت کنند و نام قزلباش را به آنها داد که به شاهسون نامیده شده اند. در دوران حکومت صفویه بدست این گروه کارهای بسیار بزرگی از آنجمله نگهداری فرمانروایان صفویه برآمد و روزگاری نیز عده ٔ آنها به صد هزار خانوار بالغ گردید ولی بتدریج از تعداد ایشان کاسته شد. در بعضی از مراجع آمده است که تأسیس این گروه بدست پدر شاه عباس بوده است نه خود شاه عباس و این عده در دسته ٔ طرفداران و فدائیان و غلامان خاندان صفویه بودند و در ترویج و گسترش عقائد مذهبی صفویه بسیار مؤثر بوده اند. (از دائرة المعارف اسلامی ).

جنوب استان قزوین که از نظر فرهنگی شامل منطقه خرقان می باشد علی رغم قابلیت های بالا بویژه در بخش های باغداری، دامداری، گردشگری و  معدن همیشه از جنبه های مختلف در محرومیت بوده است. تخلیه جمعیتی بسیاری از روستاهای این منطقه و گرایش هرم جمعیتی به سمت پیری، حکایت از وجود نابسامانی در سیستم اقتصادی و خدماتی منطقه دارد. دلیل این محرومیت را باید در سیستم اداری و مدیریتی استان جستجو نمود.مهمترین عامل محرومیت جنوب استان قزوین نتیجه بی توجهی استانداران و مقامات سیاسی استان به این قسمت بوده است. البته دلیل عدم توجه مسئولین به این منطقه را می توان بدین گونه تفسیر نمود که چون اکثر مسئولین و تصمیم گیرندگان در استان از نظر خاستگاه و زادگاه از قسمتهای شمالی و مرکزی استان هستند بالطبع کشش و علاقه بیشتری به مناطق خود داشته و به مناطقی مثل خرقان توجهی ندارند. عامل دیگری که باعث در حاشیه قرار گرفتن منطقه خرقان نسبت به بخشهای دیگر استان گردیده این است که منطقه خرقان از نظر فرهنگی و زبانی تفاوت زیادی با بخشهای مرکزی و شمالی استان دارد و اشتراکات فرهنگی خرقان با برخی مناطق در استانهای همجوار بیشتر می باشد.